The Book of the O'Conor Don (Clonalis House)

The Book of the O'Conor Don

[f. 31r] .

[. . .]gair	14	A mhor cuimhnigh an cumann	277
[. . .]a dan	15	A murchaidh fuirigh re cach	289
[. . .]a a lonnainn	16	A teagh beag tiaghar a tteagh mhór	289
[. . .]ig ón roimh	17	Anois diolam an deacmadh	293
[. . .]g an truaghpeacach	24	Aisling do connarc o chianaibh	294
[. . .]roidhe companta	24	Abair riom a éire ógh	296
[. . .]r croidhe caruimsí	24	Aoídigh o cáis na crich féin	299
[.] mhacaoimh maoidheas do tshlat	24	An tú arís a ráith teamhrac	316
[.] fhir iomtnuidh a naois tead	24	Aisling ad chonnairc cormac	330
A a ccluine me a mhacaoimh mna	25	A theachdaire teid ar sliabh	351
Aoibhinn duit a dhuine boichd	26	Athfhás fhréime clann cartoigh	364
A bean fuair an falachan	27	Ar íasachd fhuarus áongus	370
An tu maithne a fadluing dunn	27	Anochd sgaoilid na sgola	371
Ab an aonuigh caraid de	27	A sionann bríain bhoruimhe	375
Ag so an teaslan dá riribh	57	A sionann chuinn cheadcathaigh	375
A fir treabhus an tuluigh	79	A choigidh chaoin cairbre cruaidh	383
A duine chuireas an crann	79	A eólcha eireann airde	384
An foltsa duit a de [a exp.]athar	79	An tú ar cead aithne a characc	394
A croinn ar ar thoirling dia	85	An ail libh seancus shiol ccein	396
Ataid tri comhraic am ceann	109	An tusa an bean do bhí sonn	400
A[a exp.]oidhidh mísi ag mathair dhe	111	An tú táinig go tadg dall	401
Ata sinn ar slighe	114	A mhic na meabhraigh éigsi	403
Aithin me dod toide a eoin	112	A sgribhionn luigheas tar lear	409
Ar tfaosamh damh a dhe athar	124	A fhir teid go fiadh bfuinigh	410
An ollamh fos feis teamhrach	127	Anochd as úaignec eire	413
A teachdaire theid badh tuaidh	139	A bean do ní an truagh speacadh	416
Ata sunn rolla na riogh	155	A fhir do ní an téd	416
A eolcha chonaill cheolaigh	162	Aithreach damh mo dhiocoisge	416
Ard do sgel a mic na cuach	165	A dhuine chodlus go sáimh	417
A dhúin thios ata at enar	178	Aoibhinn duit duit a dhuine dhoill	418
Atam incora re haodh	179	A slaine ní flannagain	419
A bean fuair faill ar an bfeart	186	Aoibhinn sin a dhamhain duinn	420
A braighe ata i tor londan	200	[later add.:] A ogáin ón a ógáín	77
A leabhrain ainmnighter daodh	206	[later add.:] Aoidhe mo croidhe ceann briain	143
Ataim a ccas eidir da comhairle	213	[later add.:] Ata sonn seannchus nac suaill	157
As truagh sin a chu connachd	227
A bríain me guídhir eisd roinn	228
Anos ranug rioghachd maignidh	239	[later add.:] Biaidh athroinn ar inis fáil	176
A teachdaire teid badh dheas	229	[later add.:] Beir oirbhire uaim go haodh	284
[f. 31v] .
Biaidh athroínn ar inis fail	176
Beag nach ttanuig mo tearma	51	Cia re bfail[. . .]
[Braon ré ndubadh diomga dhé canc.]		Connradh do ceang[. . .]
[Beannachd ort a floinn aidhne 165 canc.]		Cia ré bfuil éire ag[. . .]
Bregtar bean re sed suirge	64	Creach gaoidhiol eg end[. . .]
Braon ré ndubhadh diomga de	97	Cred an tuamhansa ar fh[. . .]
Beannachd ort a floinn aidhne	165	Cuirfiod cumaoin ar chru thai[. . .]
Bheith re dán dlighe ollamh	246	Creud tarraigh treisí connachd	[. . .]
Brian o rúairc mo rogha leannan	281	Cóir connochd ar cath laighean	3[. . .]
Bréir oirbíre úaim go haodh	284	Créd í an aitrisi ó áth cliat	33[. . .]
Beart chloithe ar éirinn éag ríogh	361	Coir dhé eadram as uilliam	351
Bámur aghaidh a náth loich	372	Cumhaidh íocas onoir ríogh	360
Beurad breath na himreasan	375	Cía do geubhainn go graine	367
Brathair don iochd an toinec	381	Cia asine cairt ar crich neill	379
Beannachd uaim síar go heirinn	404	Cáit ar gabhadur gaoidhil	412
Beag liom mo bheandoct don bhás	415	[later add.:] Cuir srian ream corp a coimd[e]	[. . .]
C	D
Ca talamh duit a brathair	13	Do chuaidh mo shuil tar mo chuit	24
Ca síth don ceól do chúala	14	Da mbeith mbeanfainne a neirinn	25
Corrach do chodlas areir	25	Dleaghar muinntir ag mathair dhé	62
Chionuidh ca cion ro baoi dhuinn	26	Do meallais misse a cholann	75
Cia tu thú fein a macaoimh mná	26	Dlighe a duine deanamh lóin	81
Cia thu a macaoimh mna	27	Diomhaoin gach dan achd dán dhe	89
Cionnas sin a fhir na mbrég	27	Droíced na bpeactach páis dhé	106
Clú nach caitir clú mhuire	61	Dia do beatha a mhic muire	109
Crann do chuir amach naoí nár	104	Da cuireadh ar cloinn adhaimh	115
Ce gabhus manamain re a ais	113	Deacair foghnamh do thoil da tigerna	119
Coróin eirionn ainm ui neill	134	Do geineadh ingean on umhla	122
Conall cuingidh cloinne neill	141	Da roinn comhtrom ar crich neill	130
Ceart gac rí go réil	146	Dana an turas tríalltar sonn	184
Conall coingidh clann néill	157	Diomgach mé don macachd ríogh	184
Cairbre eoghan eanna eimh	161	Diol fuatha flaithis éirionn	190
Congal chinn maghair maith ri	165	Do baith tine tir chonaill	209
Cionnus tig éire gan aodh	168	Do caitheadh aoíbhneas uladh	239
Cía re cuirfinn sed suirge	172	Do fechadh fulang gaoidheal	253
Cuirfiod so ionnad a aodh	217	Deacair inreamh na hóige	256
Cia ara bfuil thaire a eire	222	Daoine saora síol ccolla	258
Coimhge criost fa coin cconnachd	225	Dfior cogaidh comhuilter siothcain	279
Cían do cúairt a chu chonnachd	226	Da t[changed from r]urnadh treisi ghaodhiol	294
Cairt sithchana ag síol adhaimh	103
[f. 32r] .
[. . .]og	298	Fuar leam an adhuidhsi daodh	246
[. . .]as dhásachd	323	Fada re hurcoid éire	248
[. . .]rnadh ar brian	325	Fada leigtear eamhain naontugha	[250 stained, repeated in later hand]
[. . .]ntus a chathail	332	Fada o minntinn a hamharc	252
[. . .] éire a húain cumhadh	337	Fada o ceile clann pilib	259
[. . .]na coimhne a chaisil chuirc	357	Foraire uladh ar aodh	271
[. . .]ún do bhél a eoghain óig	402	Foraoís na horchra íbh eathach	273
Dia madh meisi badh rí reil	382	Fearonn cloidheamh crioch banba	340
Deacair suan ar cneidh ccarad	409	Fada an raithesí romhuinn	342
Dia a naghaidh na hionmhuine	415	Fuilngidh bur léan a leath cuinn	352
[A dhuine codlus go saimh exp.]	417	Fuirigh go foill a eire	355
Do beirim seal re saobhnós	420	Fa urraidh labras leac teamhrach	366
		Fód codarsna crioch bhanbha	393
E		Fuarus iongnadh a fir cumainn	405
		Fiamhach liom turus torna	414
Esga ar nglanadh gras muire	62	[later: Fior ainim don gáobhaigh an ghubach 334]
Eisd rem fhaoisidin a iosa	70
		G
Eisd rem fuighlibh a athair	71
Eseirge dar eirge dia	100	Glac a chompain comhairle [later add.: 43 no] 1
Eisdigh re conall calma	160	Gur mheala an tarmsa emuinn	230
Enna dalta cairbre cruaidh	163	Gabhaidh agam a aos rúin	26
Earradh cumhadh um cruachain	281	Glac a chompain comhairle	43
[.]ach gan aradhain anfhearg	327	Geall re maoinibh moladh de	68
[.]isd re meagnach a fhir graidh	405	Gabh comhairle a criosdaidhe	123
		Gradh fa thuairim tugas daodh	152
F[earn[?] later hand]		Ga sealbh as fearr ar eas ruadh	241
Fuarus im maith o mnaoi	25	Gearr go laibheora an lía fail	283
Fuaras tri tiodhlaicte o dia	79	Gabh a briain liom fam lochtaibh	285
Fuighioll beannachd brú mhuire	98	Gluais a theachdaire téid siar	342
Fada atu an adhaigh mhanma	102	Gur mheala an tarmsa a eamuinn	392
Frith an uainsí ar inis fáil	126	[later add.:] Gaoidel mealta no mac neill	151
Fogus furtachd don tír túaidh	197
[f. 32v] .
I
Iad fein cinneas ar cloinn neill	23 [no 390 pencil]	Liaigh mo[. . .]
Iomda sgel maith ar muire	59	M
Iomda fath ag féirg an coimdhe	87	Mairg meallus muir[. . .]
Iomga sochar ag siol néill	132	Muin aitridhe damh a d[. . .]
Ionmain taisí ata noire	138	Mairg do grios giolla pa[. . .]
Ionmuin an feart a bfuil brían	153	Mairg iarrus iomlaoíd cáinte[. . .]
Iomda urruim ag ultaibh	171	Mairg neach do ní derbéile[. . .]
Ionmuin sgribhinn sgaoilter sunn	188	Mairg do beir gradh leatromach	25
Iomcair thathuirsí a aodh ruaidh	192	Mairg dúine bráithíos é fein	27
Iónnmus ollaimh onoir riogh	195	Mairg meallas muirn an tsaogail	48
Ionmolta malairt bísígh	197	Mochd roinn molta do mhuire	63
Iomda eagra ar íbh eathach	269	Marthaín duit a croch an coimde	64
In deimin anos teachd don tarrerngire	313	Maithim durra dana achd día	69
Ionmhuin tigh re a ttusagus cul	377	Mo caomhna ar coig crechdaibh an tigerna	72
Ionmhuin cómpan rocharus	414	Mairg dar companach an cholann	76
Inmuin aisgidh fuair meisí	421	Mairg [ni above] do uaill as óige	76
[later add.:] Iad fein cinneas ar cloinn neill	391	[Maith altaighim monoir 83 exp.]
L		Mairg bheirios diogha da deoin	86
		Mairg nac diongndh dan do dhia	88
Lochrann soillsi ag síol ádhaimh [later: 44 no]	5	Me ar tfhaosamh a ogh	9[. . .]
Leighios an bheatha bás de [later: 46 no]	5	Mairg nach doirtionn a dhéra	9[. . .]
La da raibh an tiompanach	26	Maith agus maithfidhear dhuit	[. . .]
Labhair leam a mhuire mathair	60	Mairg danab soirbh an saoghal	[. . .]
Líaigh mo chabhartha an croch naomh	67	Mo gheanar ceanglus cumann	[. . .]
Leasg an aghaidhsi ar eas ruadh	170	Mhanam duit a dhe athar	12[.]
Leigfiod aodh dfear eirinn	218	Mairg danab oighreachd éire	128
Le heunmnaoí curthear clú ban	221[later corrected to 229]	Maith do suidhiúghadh síol néill	133
Leaba charad a corcuidh	230	Mor an luchd artraigh eire	140
Leath ré folla fuil uidhir	244	Mo chean do teachd a clairseach	173
Luthgort fineamhna fil ír	264	Maighean dioghla druim lighean	174
Laimh dearg eirionn íb ethach	268	Mairg as braighe ar macraidh murbaigh	201
Leasaughter lib léine an ríogh	322	Maith an sealad fuair éire	202
[f. 33r] .
[. . .]a	214	Ni maireann oighre murchaidh	27
[. . .]riogh	219	Naomhtha an obair iomradh de	53
[. . .]cu connachd	226	Naoí roinn do rinneas do triur	27
[. . .]aronnaibh a bríain	228	Naomhta ceardca míc muíre	74
[. . .]echus ar ínís céithleann	238	Na dean díomus a dhuíne	78
[. . .]g nach ttuigionn treisi a rígh [later: 261]	[later: 261]	Ni maith altoighim monoir	83
[. .]irg do cuaidh re ceird duthchaís	267	Ni diol gradha gleann na ndeor	89
[. .]e fein ménbraidhsí ar aodh	272	Ni rí fire achd flaith nimhe	90
Mór ata ar theaguscc flatha	301	Ni tríall corrach as corr daodh	136
Mor mo chuid do cumhaidh taidg	347	Na tri cuinn ar sliochd an ruiadh	183
Mathair chogaidh críoch bhanbha	314[later corrected to 319]	Ni comhtrom cogadh banba	206
Maith an lochd airdrígh óige	354	Nir iomchair míse me fein	270
Mairg is fíal tar éis cormaic	358	Ni téid caimheamh a ccloinn tail	297
Maircc neach do ní deirbéile	368	Ni deireadh danbuain eireann	345
Maidean duinn a ccill da lúadh	373	Na diult mionmuine fhelim	377
Mór an feidm deilb an dana	402	Neamhciontach missi a mic taidg	395
Mairg do chuaidh ré ceird duthcaís	407	Néll mna sithe sunn aréir	400
Mo truaighe mar taid gaoidhil	411	Ni taobhta damhsa riom fein	417
Mo cean don loingsí tar lear	413	Ni saimh iachdadh an aoibhnis	418
Mo beannochd mar dligim dheit	417	Na bi dom buaidhreadh a bean	420
Maith gach ní ón easuiraidh	418	Nodluic do cumar don craoibh	149
Mairg duine bhíos antuigseach	419
Mairg do beir gradh leatromach	419	O
Mór do níd daoíne díbh fein	422	Olc an connradh a clann adhaimh	7 [later: .47.]
		Osgail romham a peadair	77
N		Olc iocar ar luach leighis	80
		Ort do seiseachd a tsaoghail	117
Narab dia do beatha a báis	13	Or na mban bainceann nimhe	121
Ni mé bur naithne a aos graidh	24	On aird tuaith tig an cabhair	144
Ni mair sén do gnath	25	O dia dealbhtar gach oige	338
Ni [mair s me bur exp.]
Neamhtinn an galar é an gradh	25
Ni cluinim sin a clairseach	26
[f. 33v] .
Roinn briain ballaigh	28	Teasda e[. . .]
Rannam re ceile a clann uilliam	29	Trugh liom maire[. . .]
Rogha na cloinne conall	159	Togaibh eadrud i[o exp.]s[. . .]
Rob soraidh theachdra a aodh ruaidh	179	Turnamh dochaís dith m[. . .]
Rí con eirionn abhartach	227	Truagh do cor a croidhe tim[. . .]
Riú fein ís íngill ulltaigh	262	Tuile ar traghadh tren gaoid[. . .]
		Thaire riomsa a rí o nuidhir	[. . .]
S		Teasda eascara an fiadhaidh	23[.]
Slan agaibh a fhiora muman	18	Teallach féile fir manach	243
Slan uaim don da aodhaire	25	Tabhraidh cugum cruit mo riogh	298
Slan ar na marbhadh mac de	57	Tainic an croibhdearg go cruachain	314
Speclair na cruinne an croch naomh	66	Tomhais mhuir cruachan ccluain fraoich	315
Seachd mbriathra an coimdhe san crann	74	Taire riot a riocaird óig	34[.]
Seachd ndealbha ar an spiorad naomh	109	Triall a reacaire reac mfhuíghle	35[.]
Saoghalta sin a sháoghail	116	T[da exp.]ugadh oirne easbaidh mhór	368
Slán fad lát a lamh [a exp.] aodh	215	Tanag aghaidh go heas caoille	389
Suirgeach sin a eire ógh	219	Tri coroine a cairt seamuis	406
Seanoir cuilg cairt an bhurcaigh	344	Tairnic éigsi fhuinn gaoidhiol	40[.]
Suirgeach me re mac dunnchaidh	356	Taire a cumtha red comhradh	41[.]
Soraidh led ceile a caísil	363	Tugas gradh don fhuath	42[.]
Slan [agaibh above] a fir cumtha	408	Truagh do bhruid a bean	42[.]
Soraidh slan don oidhce aréir	419
		U
T		Uasal feranntus feargail	15
Thiar tanic tus na seanma	15	Uadha fein do fhás íosa	73
Truagh do beatha a bean aréir	24	Uasal an tainm eóin bruinne	77
Tri garrtha as gnathach na duanaibh	26	Uaignec sin a cenn aodha	225
Tinn leam do maoíth a máire	42	Uaignec sin a cinn choradh	30[.]
Tuar féirge foighíde de	54	Uaisle cinidh clann tsuibhne	38[.]
Truagh do tosach a duine	75
Triur riogh tanic go teach nde	78
Tus na heagna omhan de	79	[later:] Ag soth an tsuím uile.i
Tugadh mo coimhéad do coigear	105	378
		[pencil: 382 dánta ar fad]