ISOS logo
en

Dunnington MS 2

Ossianic Verse, Romances and Miscellaneous Poetry

Edited By Pádraig A. Breatnach

'A Journal of Irish Studies',

ÉIGSE (1991) Volume XXV

TWO IRISH LITERARY MANUSCRIPTS IN THE MID-WEST

BY EDGAR M. SLOTKIN (University of Cincinnati)

19th cent. Paper with watermark: an Irish harp surrounded by an octagon with motto 'Best Irish Manufacture.' 17.8 × 11.8 cm. 362 pp. numbered + 36 unnumbered. Scribe: Tomás Ó hÍceadha through p. 363, afterwards, employing an inferior and rather acid ink, the owner An tAthair Simeon Breathnach or Simon Walsh. Ó hÍceadha was a native of Ballygray, Co. Tipperary and, significantly, lived at Carrickbeg for a while; also at other places in Waterford. He was a prolific scribe.

Father Breathnach dated his colophon October 25, 1819. He was at various times in County Clare and London, but he is associated in one source with Kilmacow, Co. Kilkenny. He is mentioned in British Museum Add MS 27946, compiled in 1825 by Eugene Kavanagh, as one of a group of Munster poets and scholars.1 'Revd. Simon Walsh, R.C.C.' is mentioned along with 'James Scurry of Knockhouse, County Kilkenny' as 'the prime of their time of my acquaintance among the gentlemen [interested in the Irish language] and were closely intimate'.2 James Scurry was an agent for James Hardiman and assisted in collecting materials for Irish Minstrelsy.3 One of these manuscripts is Royal Irish Academy MS 23 E 1, a paper manuscript by Michael Kinsella of Knockhouse which apparently Scurry sent to Hardiman.4 Bound in this manuscript is correspondence between Breathnach and Scurry and Breathnach and Hardiman. Writing to Scurry in care of Hardiman from London, Breathnach sends poems by William Dall and others and comments. 'I have made no remarks on the above songs. I leave this to Mr. Hardiman and your better judgment. In "Grainne Mhaol" there is an unclear allusion which I hope will be omitted in the translation he gave to you as I have it in my black book. . . .'5 In a letter dated June 6, 1828 the black book is mentioned again. Breathnach is now in Dysert O'Dea and writing Hardiman directly. It is a newsy letter which eventually runs:

But now that . . . your hurry of business is over, perhaps you may spare or waste two or three minutes of your time on one who esteems and loves you and who never will forget your kindnesses. If you can spare a few minutes to answer this, perhaps you could let me know when you can send me the 'leabhar dubh,' for I feel very lonely without it.... I was very sorry to hear . . . that your old scribe Conall is dead . . .; if you should want another to help write out the 'Irish minstrelsy' - I don't know any man more capable of succeeding James Scurry [now dead] than old Thomas Hickey whose name you heard me mention so often . . . He is by far the best Irish scholar I ever met, except poor Scurry. He read and wrote more Irish than . . . Scurry . . . N.B. Thomas Hickey was the collector and writer of the 'Leabhar dubh'.

Dunnington MS 2 is bound in black leather with 'Rev. S. Walsh' stamped in gold leaf at the bottom of the spine. In Royal Irish Academy MS 23 D 42, someone, probably the scribe Patrick O'Mahony, has copied out a Table of Contents of Poems contained in the Rev. Simon Walsh's Black Book, 1824.'6 The list of contents corresponds with the contents of Dunnington MS 2 in every particular but two: the first title given is 'Parliament na mban le Domhnall Ó Colmain cct' but this piece is not in the MS which contains verse almost exclusively; the order of poems listed by O'Mahony is quite different. For that matter, Ó hÍceadha's Clar on pp. 316-3 unaccountably starts with p. 125 so that O'Mahony's list is more complete. I would guess that sometime after O'Mahony saw the MS the book was rebound, 'Párliament na mBan' removed from it and the pages realigned, perhaps to accommodate Father Walsh's additions at the end. I think Dunnington MS 2 must be the Black Book of Walsh or Leabhar Dubh Breathnaigh although some doubt will obviously remain.

Page

end-paper Five short quotations in English and Latin in Breathnach's hand.

1 . EACHTRA GHIOLLA AMARÁIN, sunn./Donchadh Ruaidh Mhacnamara, cct. Do riarfainn sgéol dom chomharsa air aon read. 326 11. Ó hÍceadha's first piece but copied by Breathnach for some reason on p. [383] from another source. Although part of the same poem, Ó hÍceadha provides the following title to the second part at the top of p. 6: 'Aisling Dhonchaidh ruaidh, mar do taidhbreadh dho go ttainigh Aoibhil na Carraige leithe chuige ionna theinnios ⁊ go rug sí lé é gus an áit air a ngoiridís na Greugaig, a nalluid, Elysium, na Turcaig Parrithea ⁊ na Heirionaigh, no, Tír na nÓg.' The word Amaráin in the title is glossed 'amarán - distress' in the margin, p. 1.

11 b, 'An Sioguighe Rómhánach'. Insighim fios is ní fiosbréige, le ár súilibh dhúine budh léir é. 155 11. + An Feartlaoidh, 2 11. Written throughout in double lines.

16 b, 'Aistighe Sheaghain Ui Chonaill Easbog Árdfharta'. An uair smaoiním air shaoithibh na hÉiríonn. 2 stt. + 229 double 11.

Among the various glosses Breathnach adds to this text, he notes that the words 'ceann is teann' in double line 20 have been transposed.

24 t, 'Comhairle na Bardsgoloige da mhac'. Mo chomhairle dhuit, a mhic, a leomhan de shíol Airt. 52 11.

26 . Aindrias Mhac Craith, acct. Isí an bhláthbhruingeal bhláithmhilis bheusach. 30 double 11.

27 . 'Faoisidín Sheumuis Paor na Srón: a láhair an athar Proinsias Ó Coinn. A Dhé mhóir, nach cruaidh an sgeul é. This poem has the following internal divisions: two double lines of 'An Chriochnughadh' on p. 34; 'Absoloid ⁊ Breathaithrighe an Tsagairt air' at bottom of 34; p. 35: Seumus in capitals; p. 37: Proinsias in capitals; p.40: 'Aig seo an Coingealbháth do cuireadh air Sheumus'; p. 44: 'Bagara Sheumuis air Phroinsias.' 511 11., some double some single; division into stt. is sporadic.

45 m, 'Róis gheal dubh'. Atá stáid-bhruinngeal láimh liomsa d'uaislibh Loirc. 7 stt.

46 m, 'Sgeul fáilteach d'Eirin. Seumas Ó Dálaigh cct.' A eigse na cceacht, lear méala mo cheas. 6 stt.

47 t, 'Gráine Mhaol'. Seaghan Clarach cct. A shaoi ghlain de phríomhsgoith na sár-fhear saor. 10 stt.

48 m, 'Barrántas an Choiligh. le Seaghan Ó Tuama'. Do bhrigh gur dhearbhaigh saoi de shagartaibh. 18 stt. + ceangal, 1 st. There is a long headnote in prose to this poem, which begins: 'Aig se gearrán geur fadthuirseach an Athar Seaghain Ui Heidhin. . . .' The poem itself does not start until p. 49.

51 m, 'An reamhehosg (.i. supersedus), an Mangaire Súgach cct.'Whereas, d'áitig araoir dom láthair, saorfear sáimhghlic sitheoilte. 32 double lines + ceangal, 1 st. A prose headnote precedes this poem: 'Le Seumus do Barra, .i. dochtúir san diaghacht . . . .'

53 b, 'Dáibhí Ó Bruadair cct. Air leagann a nairm do Ghaodhlaibh, air dhíthcheann Righ Cormac, sul tháinn an dara Cormac a Fflaithios Saxonn'. Creucht do dháil me am athrach galair. 50 stt. + ceangal, 2 stt. The date 1652 is written above the title.

60 m, 'An tAthair Uilliam Inglis cct./Aig caoineadh a bhróg, noch do goideadh uaidh'. Mo ghearán cruaidh le huaislibh Fodladh. 16 stt.

62 m, 'Toruigheacht na mbróg. Eadbhaird do Nógla cct'. Ná bí a naraid liom, a Athair ghlain éolaich. 23 stt.

65 t, 'Fáilte na mbróg air a ffilleadh. An fear céadna, cct.' Cúis aoibhnis le nínsint mo sgéolsa. 20 stt.

67 b, 'Donchadh Mór Ó Dálaidh cct. air a adhbhar féin.' Cuir srian rem chorp a Choimdhe. 31 double 11. + ceangal, 4 double 11.

68 b, 'Duain an lóchrainn. An fear ceadna cct'. Lóchrann soillse aig siol Adhaimh. 43 double 11.

72 . ['Fáilte Mhuire'.] Dia do bheatha, a Mhuire. 10 double 11. Strictly speaking, this poem is not titled, the title occurring only at the top of the page along with the title of the next piece.

72 m, 'Athchuinge Dhonchadh Mhóir Ui Dhálaidh'. Fóir, a Mhic Mhuire, mo ghuais. 22 double 11.

73 st, 'Muinghín Dhonchadh is na hainglibh, Micheál ⁊ Gabriel'. Tosach sidhe sanas Gabriel 21 double 11.

73 b, 'Domhnald Garbh Ó Suiliobháin cct iar néug Dhomhnaild Ui Chaoimh .i. ceann sleachta finne Caoimh, d'eug an 22 la de Shamhuin, A.T. 1669'. Cread an fraochsa air spéirthibh Europa. 15 double 11. + 88 11.

80 t, 'An tAthair Seaghan Ó Briain cct air bhás an Athar Eoghain Ui Chaoimh'. Eug na ttréighthe le taobh na Flaithe. 120 11., mixed single and double + An Feartlaoidh, 2 stt.

83 m, 'Air mhuirn an tsaoghail. Gofraidh Fionn Ó Dálaig cct'. Mairg mheallas muirinn an tsaoghail 83 double 11.

86 t, 'Comhairle do dhuine a luigheadh air a leabuin/Ó Dálaigh Fionn cct'. A Dhuine luighios ann do leabhain. 22 double 11.

87 . 'Trí ranna deug do mhac Mhuire ris an ffear ceadna'. Reacfad feasta dán re Dia. 28 double 11.

88 . 'An fear ceádna, do Risteaird Mhá Guibhir.' Dfearaibh an fhoinn uim Eirne. 14 double 11. + ceangal, 1 st.

88 b, 'An fear ceadna dho Réamon do Barradh'. A náit an Bharraig bhríoghmhair. 10 double 11. + ceangal, 12 11. (This and next two usually attributed to Ó Bruadair.)

89 m, 'Air chóir ⁊ eugcóir. An fear ceudna cct'. Cabhair caibdion gean flaithe, 50 double 11. + ceangal, 12 11.

91 b, 'An fear céadna do dhuine eigín do bhí aig munabar air'. A fhir iomtha mhaoidheann go minic. 20 double 11.

92 m, 'Air shliocht Choinn Cheadchathach. An fear céadna cct'. Eól dom seisior clainne Coinn. 85 double 11.

95 m, 'Seanchus shinsior Dhiarmoda Ui Dhuibhne'. Mithid dhom dul re sean[ch]as. 36 double 11.

96 b, 'Craobhsgaoile shleachta Chaid, mhic Chonaill Eachluaith'. Dá mhac-deug do chinn ó Chas. 78 double 11.

99 m, 'Air chrutaire gan bhinnios'. A ghiolla na meur searbh. 8 double 11.

99 b, 'Ó Donchughadh an Ghleanna cct air bhás Ui Chaoimh'. Nar churthar a chorp anuaigh. 8 double 11.

100 b, 'Rioghra Conocht, o Thoirdhealbhach go Toirdhealbhach'. Eistigh, éigsi Bhanba. 85 double 11.

103 t, 'Finnghin Mhac Carrtha cct. aig caoineadh/ [a blank line] a chlainne, noch do marbhadh le balla tighe a thuitim orra san oidhche'. Caoinfead féin, má thig liom. 64 double 11. + ceangal, 12 11.

106 . 'Cruacha Conocht, ráth go raith'. Cruacha Conocht, ráth go raith. 133 double 11. with marginal numerical glosses in Ó hÍceadha's hand.

110 b, 'Ó Dubhagáin cct'. Triallam timchioll na Fodla. 394 double 11.

125 b, 'Lughaidh Ó Cléire cct. aig freagra do Thadhg mac Dáire'. Do chualadh ar thagrais, A Thaidhg. 488 double 11.

142 b, At the end of the previous poem, we find the following: 'Budh maith liom cosg do lior ttroid re chéile: Aige gach eachtrann do thathfann as Thír Eireann'. A right margin bracket encloses these lines with 'S: Breathnacc' written outside it, all in Ó hÍceadha's hand.

143 . 'Ó Dálaidh Fionn cct do Ó Chaoimh'. Tábhram tús cuarda d'Ó Chaoimh. 42 double 11.

144 m, 'Deilionóra Ní Cheallacháin Bean Ui Chaoimh'. Túis cuarda do mhnáibh Mumhan. 8 double 11.

144 b, 'Aig caoineadh chlainne Ui Chaoimh'. Caointear feasta clann Ui Chaoimh. 52 double 11. 'Ó Dálaigh Fionn' serves as a page heading for this and the previous poem.

146 b, 'Laoiseach Mac an Bháird cct do Ghráinne .i. Eire'. Do bhearam seal re saobhnas. 12 double 11.

147 t, 'Eochadh Ó Heoghusa cct'. Ní gnáith liaigh gan luach saothair. 84 double 11.

150 t, 'Maoldomhna Ó Muigheasáin cct'. Gnáith féile aig faghail innmhe. 74 double 11.

152 b, 'Agallamh idir Mhainistir Átha Dara ⁊ spioraid, nó anam glórmhar an Athar Uilliam Ui Iceadha. Bráthair bocht d'órd San Proinsias dfulaing bás ó lámhaibh eiriceach san Mhainistir reamhráidhte air son Eaglaise Dé'. Iuil 14. 1572. Mainistir. Uch! a Dhé na mbréath cceart. 117 double 11. with the speakers set off with separate lines in capitals.

157 t, 'Ceannas Chlainne Choinn. Gofraidh Mac an Bháird cct'. Do toírneadh ceannas Chlann Choinn. 20 double 11.

158 . 'Fuil gConaill. An fear céadna cct'. Gabhla Fodla Fuil Cconaill. 123 double 11.

162 t, 'Lorgaireacht air ghaodhlaibh. Tadhg óg Ó Dála cct'. Cáit ar ghabhadar Gaoidhil? 50 double 11. with one line left out and written alongside p. 163.

164 . 'Do Ghráinne gharbh .i. Éire. Tadhg Dali Ó Higín cct'. Mo cheann duit, a Ghrainn ghairbh. 30 double 11.

165 t, 'Air shliocht Eunna. An fear céadna cct'. Eunna dalta Chairbre chruaidh. 83 double 11.

168 t, Air shliocht tSuíbhne. Eoghan Mc an Bhaird cct'. Lionáin fileadh sliocht tSuibhne. 96 double 11.

171 b, 'Air chionntughadh uaisle Mumhain. D. Ó Bruadair cct'. Ní beó Éire déis Dhonchadh. 11 double 11. + ceangal, 1 st.

172 m, 'Aig si dán ⁊ litir cuideachais do chuir an te do cheap e chum Sheoin Ceitinn; Tighearna Bhreithimh na ccúis ccoitchionn a Héirinn; tairéis do na huaisle a shaoradh, nach ar cuiri Plot an Phudair 'na leith a ccoiget Mumhan. 1684'. Searc na suaidh an charoibhing chúbhra. 79 double 11. + ceangal, 11 stt.

177 . 'Dáibhí Ó Bruadair cct'. Muirior le mí do tiomairg am thimchioll. 22 double 11.

178 . 'An caithreim do rin Tadhg mac Dáire Mhic Bruaidedha, do shiol cCaoimh: mar anáirmhigheann an nuimhir díobh ghaibh árd-cheannas Leatha Modha'. Tallach flaithis finne Caoimh. 86 double 11.

181 t, 'An Giolla Dubh mac Conchúbhair Ui Dhuinnín cct'. Ris féin is measta Mac Carrtha. 143 double 11.

186 m, 'Miana Chormaic mhic Airt'. Miana Chormaic Tighe Teamhrach. 20 double 11.

187 t, Fuaite Chormaic Mhic Airt'. Fuaith liomsa fuaithe Chormaic. 32 double 11.

188 m, 'Freagra air an ndán do rine Tadhg Ruaidh Ó Conchúbhair dairab tosach 'do bheairtaibh an tsaoghail shlím'. Truaigh, a Thaidhg, mar caointear leat. 16 double 11. + ceangal 1 st.

189 m, Tadhg Mac Dáire ⁊ Tadg Dall Ó Higín cct'. Tugam aghaidh air Mhaolmhórdha. 92 double 11. interspersed with prose.

197 m, 'Fearghal óg Mac an Bhaird cct da charaid Uilliam Búrc'. Mairg am dheaghaidh cheanglann cumann. 60 double 11. interspersed with prose.

202 m, 'Foghmhar na fflleadha: an fear ceadna cct'. Foghmhar na bhfileadha fuil Bhrianach. 105 double 11. with interspersed prose.

208 . 'Do na mnáibh: an fear céadna cct'. Mairg do ghnidh cuman le mnaibh. 38 double 11. in 12 strophes.

209 m, 'Caoine na Gaoidheilge. An fear ceadna cct'. Dáithle na ffileadh nuasal. 2 qq. + 1 st.

209 b, 'Air thréighthibh an duine. An fear céadna cct.' Ós eigionn dfior an oinig. 6 double 11.

210 . 'Do chineamhnachaibh'. An mac abeirthear air gaoith aniar. 12 double 11.

210 m, 'Do Ó Dhomhnaill. Flann mac Lonáin cct'. Ard do sgeula, a mhic na ccuach. 121 double 11.

214 b, 'Ó Dálaigh Fionn cct'. Ceist, cia do cheannóchadh dán? 14 double 11. + 1 st.

215 m, Piarus Feiritéir cct'. Oide a ndreuchtaibh a ndreas Fáil 24 double 11.

216 m, 'Iomradh De Donchadh Mór Ó Dálaigh cct'. Naomhtha an obair iomradh Dé. 82 double 11.

219 b, 'Air ólacháin. Eamon an Dúna cct'.Is mairg do chleacht, gan tart, a niomad dighe dhól. 7 stt. + ceangal, 1 st.

221 t, 'Adoramus te Christe. D. Ó Bruadair cct'. Adraim tu, a Thaidhbhse ár ccrú. 3 double stt. + 7 stt.

222 b, 'Teagasg dom ccolainn an fear céadna, cct'.Mo theagasg dá nglacfá a choirp nár chleachtaig srian. 7 stt.

223 b, 'Air anam aig cuitighaigh a pheinne. D. Ó Dálaig'. A 'b fíoraonda fada ó shoin. 24 double 11.

224 b, 'Sgiath-lúithreach Choluim Cille. Aingeal Dé dom dhíon. ' 76 double 11. in 4 strophes.

227 b, 'Do Philib Ó Chonaill. Dáibhí Ó Bruadair cct'. Fuaras bréid ón nGréigeach nglan. 23 qq. + 1 st.

229 b, 'Air bhas Dhonchadh Mhic Seaghain Bhuidhe, .i. easbog Chorcaidhe. Eadhmonn do Bhál cct'. Sgeul caoighuil a ccríochaibh Fáil 8 qq. + 7 stt. (alternating) + 1st.

231 m, 'Do Chian Óg Ó Mhathghamhna, Ráthraithleann. Domhnald na Tuile cct'. Tá Aoibh Flann Luaidh gan suaircios lúthghára. 5 stt. + 5 qq. (alternating) + 1 q.

232 m, 'Do Dhomhnald Ó Uallacháin. Domhnald Ó Mathghamhna cct'. Dearbhadh dian do shaoi hóirneadh. 40 double 11.

234 t, 'Air choraibh an tsaoghaill. Muiris mhic Dáibh cct'. Mór idir na haimsireachaibh. 140 double 11.

239 t, 'Air an mbás. Dáibhí Mac Gearrailt cct'. Malocht don mbás mbrónach. 42 double 11. + 2 stt.

241 . 'Air Iarla Chnoic an Tóchair. Dochtair Céitinn cct'.Och! is truaigh mo ghuais ón ngleobhruid. 29 stt.

245 t, 'Air Sheaghain mhic Gearailt an Ghleana an fear céadna cct'. Tuirinn támhach Sheaghain mhic Gearailt. 39 stt.

250 t, 'larghnó air bhás Uilliam Mhic Reamoinn do, Barra, Bhaile na cCloch'. Is ciach d'éigsibh, do Chléir is do thaisdiolaibh siúbhail. 15 stt. + An Feartlaoidh. 1 q.

252 b, 'Suirghe Dhonchadh an Dúna re mnaoi uasal oirdheirc. Air fhás anaois 'sa ccríonacht céille. 30 stt. MS provides a different version than the only other one I have noted, a text in R.I.A. MS 23 C 21, p. 168. The first stanza is different, the Academy MS starting with the second here, the entire piece 8 stt. longer. The 'speeches' of Donchadh and the woman are set off with headers.

257 b, 'Don Athair Seaghan Ó Briain. Mo chiach, mo chreach, mo cheas, mo bhrón, mo sgíos. 7 stt.

258 b, 'Air bhás Sheaghain Chláraich: Eamon de Bhal cct'.Mo chraidhteacht, mo lánchreach, mo chás bhrón ghuirt. 14 stt.

260 b, 'Danndaimín do Dhonchadh mhac Conchúbhair Ui Bhriain Choill na Curradh an T. Seaghan Ó Briain cct'. Failte is fithche do chuirim re díograis. 11 stt.

262 m, 'Do Uilliam Ó Bhriain. Díogánach Leasa Moire an fear céadna cct'.A shár-fhir ghraoidhe fhíorghlain, is foras do chiall. 5 stt. + ceangal, 1 st. Dated 1748 before the ceangal.

263 m, 'Eachtra Dhonchadh mhac Domhnaild Uí Mhurchughadh .i. Donchadh an Phuisín, do Eamon Lí air a chapall'. Och a dhaoine, nó an dith libh mo sgeolsa. 64 stt.

273 t, 'Air nglacaidh airm do Ghaodhalaibh air mbeith don dara rí Seumus a reim. Diarmoid maith mac Seaghain cct'. Ceud buidhe re Dia andiaigh gach anafadh. 38 stt. + ceangal, 1 st.

278 b, 'Freagra le Dáibhí Ó Bruadair'. A Dhiarmoid ghradhach is sámh an bheatha dhuit. 29 stt.

283 t, 'Seaghan Ó Duibhir an Ghleanna cct'. Air m'eirghe dhom air maidin. 4 numbered stt.

284 m, 'Freagra le hUilliam Saidleir. Atá an Spáin go humhal aig tairaint, a dán a cúise thagairtha. 3 stt.

285 m, 'An bheith pe nÉirinn i. Eoghan Ruaidh Ó Suilliobháin cct'. Is fadthuirseach geur mo sgeul, faraoir! 18 stt. Accompanying English translation beg. 'A doleful tale I'll relate to thee'.

290 b, Íarghnó aithchriosta air bhás Sheaghain Chláraich. Seaghan Ó Murchudha cct'. Searbh an dáil a bhás a ccrích Eibhir. 5 stt.

291 m, 'Air bhás thriúr inghean Thomáis Mhic Ghearrailt. Tadhg Giodhlach Ó Suiliobhain cct'. A raoir am shuan accuan do bhíosa. 40 stt. + 'Ceangal no Feartlaoidh', 1 st.

297 b, 'An tseud-fhiacal, air na tabhairt don tsagairt le hUilliam na Stróice air son anama, an trath do chuir an Sagart fios air fhoráil chuige'. A néiric haistir, a theachtaire an tsleibh riabhaich. 1 st.

298 t, 'Freagra an tsagairt'. A Uilliam a stróice corrchruit caoilshliastaich. 7 stt.

299 t, 'Gearán an bháird le na Chleireach ionmhuin'. A uain na ngrás, fuair bás dár ttabhairt ó phéin. 7 stt.

300 m, 'Air bhás Thaidhg Ruaidh Ui Chonchúbhair'. Sorad le sonas na suaidh, air ndul uainn do Thadhg chum báis. 18 double 11.

301 . 'Air bhás sar Seumus Mhóir Mhac Cotair. Uilliam Mhac Cartáin cct'.Is och am chliabh, is diachair péine! 50 stt. + ceangal, 1 st.

307 b, 'Aogán Ó Rathaille, don taoiseach Eoghan mhic Cormaic Riabhaich Mhac Carrtha. Cneadhdochar do ghoirtig mo cheudfadh. 62 stt. + 1 st.

316 t, 'Duine eigín, air na dhíultadh fá dheoch do chailín tighe ósta'. Seirbhíseach seirce aoigair, srónach seasg. 4 stt.

316 b, 'Dáibhí Ó Bruadair do Dháibhí ⁊ do Uilliam Ó Laochadh .i. dá shagart mhuilltiordha mar shaighnios orra'. Mo líon-theist dhochair nach slighe chum so chair. 4 stt. (Edition in Duanaire Dháibhidh Uí Bhruadair, ed. J. Mac Erlean, ii (1913) 216-17 provides only one stanza and a four line ceangal.)

317 t, 'Air ngarm easboig Chluana ⁊ Rois de'n Athair Seán Ó Briain. A.T. 1748.' A chara 'sa bhráthair, fáilte óm' chroidhe romhat. 7 stt. + 2 stt. (In the line 'D'airg na mná san Spáin le sgeimhle,' the word mná is glossed in the margin as follows: '.i. cailleacha dubha, nó mná riaghalta do hairgeadh san Spáin.')

318 b, 'Eoghan Ó Caoimh cct'. Truaigh don ccleíreach do chuir Carrtha. 2 stt. + 6 double 11.

319 t, 'Seaghain Ó Eichiarainn cct, air bhás Dhomhnaild mhic Seaghain bhuidhe'. Cread an fheargsa air lasadh le hiarmhar árr? 40 double 11. + 1 st.

320 b, Daibhí Ó Bruadair cct aig ceiseain easbog na nuasal. Is bearnad suthain an buaidhreadh beart do chím. 10 stt. (At the conclusion of the poem is written: 'Do sineadh an laoidshin le Dáibhí Ó Bruadair san mbliain 1674, air neug anáirnéise do lánamhuin áirighe.'

322 t, 'Air bhás an athar Phóil Ui Bhriain, dámhoide na Gaoidheilge a Maghnaoi, deug 1820'. Is mór an teasbadh feasta a ccríochaibh Fáil. 6 stt.

323 t, 'Air an ffear ceadna. Is dubhach do thost, a Éirinn cháidh. 8 stt. + 1 st.

324 m, 'Eachtra Sheumuis Grae. Donchadh Mc Namaira cct'. Eachtra Sheumuis Grae, aig iarraidh leughain, 'na sgolaire. 90 11.

327 b, 'Duain aithrighe Dhonchadh Ruaidh Mhic-na- mara air uair a bháis'. Ó a Athair na ngrás ngeal, tarthaigh me. 8 stt.

328 b, 'Agallamh an bháis ⁊ an duine theinn sunn'. Do bhí duine saidhbhir a réim an tsaoghailsi. 158 stt.

353 m, 'Caoine an Ghleana Chroim. Domhnald na Tuile cct'. Do sgríbhfinn cóip ceannsa budh ghreannda is budh threightheach. 12 stt.

355 m, 'Do Laoiseach. an tAthair Micheál Ó Briain cct'. Sgonaire ó Flaithios ar Laoiseach/An Seabhac de'n fhíorfhuil chalma. 6 stt. numbered. (Another copy [14 stt.] in Egerton MS 160, f. 58; cf. R. Flower, Cat. of Ir. MSS. in the Brit. Mus. ii 204.)

357 t, 'Lucht Cabhartha Banba. A bhile de'n ffuirionn nach gann 7 stt.

359 t, 'Aisling Uilliam Dall'. Tréim' aisling araoir, is me go huaigneach. 30 stt. RefrainIombóúmbó.

361 m, 'Conladh do Iomlán'. A chléirigh sin réigh dhuit mo laoidh go beacht. 2 stt. This poem is Ó hÍceadha's colophon to his commissioner.

361 b, 'Clár'. This index starts immediately after the colophon. It's first entry reads: 'Lughaidh Ó Cléire . . . leathannach. 125.' It then accurately lists titles and pages through Aisling Uilliam Dall. [The first 124 pages unaccounted for could represent a missing Párliament na mBan.]

[364] . 'The exile of Erin' a song composed an: 1798 by Campbell and translated into Irish 1816 by J. Collins Co. Cork.' Thainag chum na taoide diobarthach ó Eirion. 5 stt. 'Finis' is written at the end of this piece, and the page is then double-ruled.

[365b] , Mo chreach a Dhiarmuid ui Fhlionn. 1 st. Followed by translation, beg. What pity hell's gates are not kept by O Flinn.

[366] . 'Im bo ⁊ údhach bó an tAthair Ullm. English cct'. [rule] 'aon do bhrathraibh Chorcáidhe do chruinnaig barruille inse na dheirc idir deirrighthe na dúithche ⁊ do dhioll air mharraga an ime é.' Cré na cill nár fhaighaidh aon bhráthair. 58 11. Refrain 'Iombo ⁊ úmbó' in full after second and last lines, abbreviated elsewhere.

[368] . Pastor, orator, eques. Two lines of a Latin riddle followed by an Irish translation: Am aoidhaire, am oireamh am riodaire ghealghniomhach. 1 st.

[368m] . An tráth thriallam go tígh an óil. 1st. Followed by: 'translated by E: O Reilly. / When to the alehouse I repair' 6 11.

[368b] . Na dean comun le fear Galdá. 1 st. Followed by: 'Translated by E: O R:/with Englishman no social compact make.' 1 st.

[369] . Mo ghéur-ghoin go n-éugaim, an léirsgrios rinn Fanaticks. 5 stt.

[370] . 'Ceathramhna Chein ⁊ an tsagairt annso sios'. Gabh a Chéin go caomh mo theagasg uaimse. 12 stt.

[372] . 'Freagra agus aitridhe Chiain'. Moladh leat Iosa Críost, do sgaoil an chnead. 11 st. After flourish, follows Mise Ciann na mbeann n-óir, 1 q. 'Finit'.

[374] . An bochtán'. Duine gan stór, is deireóil a charaid 'san t-saoghal. 5 stt.

[375] . 'Seághan Ó'Daoir an ghleanna le Eóghan Ó Súilliobháin'. Mo chás, mo chúmhaidh, mo cheasnadh. 9 stt. St. 2, 1. 11 reads, 'Sgáil is fíoghair a pearsan (a lecan)', with a note following the parenthesis: 'leacan was in the original, but I think pearsan better.'

[379] m, A chrádh don t-saoghal bhreugach is gangaidíghecáil 1 st. After this 'Ni bhfuil saoí gan locht; ⁊ bídheann dhá locht ann aon t-saoi. 'Ranna cumadh do dhochtuir Whaley'. Go de an tocht, na buaidhirt-seo air Ghaodhalaibh. 85 11.

[380] . Eachdra Ghiolla an Amráin, éadhon Donchadh Mhicnamara'.Do riarfainn sgeól do'm chómharsa air aon-reud. 74 stt. with numerous glosses. At bottom of p. 393: 'Fóircheann/ le/ Simeon Breathnach./ Uillead, an 25 la dhe'n chéud mí shamhra/ 1819.'

[394] , Notes and verses as follows: (a) Fear a dtigh duine uille is e aig ól 1st. (b) 'Domhnald na Tuille (Mccarthy) lived near Dunmannay C° Cork. Eoghan an mhéirinn or béul-bhínn - also Mccarthy Dómhnald na Buile said to the above D.' Do gheabhach fear buile tre thuile na thán rioth. 2 11. (c) 'Seofúte a Minister sd to D: na Tuile.'Innis don duine sin nach binn liom alabhartha. 'D:'s answer': Innis tusa dan d: sin. 1 q.

[395] . Note: Ramon Lee born in the Co Cork was educated by a Mr Roche a country Gentleman in sd County.,

[396] . Bound upside down. Notes dealing with the early history of Christianity. A leaf has been cut out following this page.

[397] . Blank.

[398] . 6 Latin epigrams.

endpaper A cure for 'gripes in horses. 'Five glosses on Irish words.

INDEX OF AUTHORS7

[Apson, William, al. Blind Billy; see Uilliam Dall]

229 , 258 do Bhál, Eamonn [Edmund Wall)

142 . Breathnach, Simeon

364 . Campbell, Thomas

241 . Céitinn, an tAthair Séathrún

219 . Éamonn an Dúna

215 . Feiritéir, Piaras mac Emuinn

210 . Flann mac Lonáin

60 , 366 . Inglis, an tAthair Uilliam

168 . Mac an Bhaird, Eoghan

197 . Mac an Bhaird, Fearghal Óg

157 . Mac an Bhaird, Gofraidh (Og)

146 . Mac an Bhaird, Laoiseach

301 . Mac Cairteáin, Uilliam an Dúna

273 . [Mac Carthaigh], Diarmaid maith mac Seáin [Bhuidhe] 273

231 , 353 , 394 . [Mac Carthaigh], Domhnall na Tuile

103 . Mac Carthaigh, Finnghin

1 , 324 , 327 , 383 . Mac Con Mara, Donnchadh (Ruadh)

26 , 51 . Mag Craith, Aindrias (An Mangaire Súgach)

47 . Mac Domhnaill, Seán Clárach

239 . Mac Gearailt, Dáibhidh

234 . Mac Gearailt, Muiris mac Dáibhidh Duibh

178 , 189 . Mhic Bhruaideadha, Tadhg mac Dáire

62 . do Nógla, Eadbhaird

355 . Ó Briain, an tAthair Micheál

80 , 257 , 260 , 317 . Ó Briain, an tAthair Seán (Seán Riabhach)

53 , 171 , 172 , 177 , 221 , 227 , 278 , 316 , 320 . Ó Bruadair, Dáibhí

365 . Ó Cearbhallain, Toirdhealbhach

125 . Ó Cléirigh, Lughaidh

364 . Ó Coileáin, Seán

16 . Ó Conaill, Seán

86 , 143 , 214 . Ó Dálaigh, Aonghus na Diadhacta (Ó Dálaigh Fionn)

67 , 73 , 216 , 223 . Ó Dálaigh, Donnchadh Mór

83 . Ó Dálaigh, Gofraidh Fionn

46 . Ó Dálaigh, Seámus

162 . Ó Dálaigh, Tadhg Óg

99 . Ó Donnchadha, Séafraidh (Ó Donnchadha an Ghleanna)

110 . Ó Dubhagáin, Seán

181 . Ó Duinnin, An Giolla Dubh mac Conchubhair

319 . Ó Heachthigheirn, Seán

147 . Heoghusa, Eochaidh

361 . Ó Hiceadha, Tomás

164 , 189 . Ó Huiginn, Tadhg Dall

188 . Ó Huiginn, Tadhg Ruadh

372 . Ó Mathghamhna, Cian

232 . Ó Mathghamhna, Domhnald

150 . Ó Muirgheasáin, Maol-Domhnaigh

263 . Ó Murchadha, Donnchadh an Phuisín

307 . Ó Raithile, Eoghan

368 . O'Reilly, E.

73 . Ó Súilleabháin, Domhnall Garbh

285 , 375 . Ó Súilleabháin, Eogan Ruadh

291 . Ó Súilleabháin, Tadhg Gaodhlach

48 . Ó Tuama, Seán

27 . Paor, Seamus (na Srón)

284 . Saidléir, Uilliam

318 . Úa Caoimh, an tAthair Eoghan

290 . Úa Murchúgha, Seán (Seán an Ráithíneach)

Uilliam an Dúna, see Mac Cairteain, Uilliam

359 . Uilliam Dall (Apson, William)

297 . Uilliam na Stroice

INDEX OF FIRST LINES

223 . A 'b fíoranda fada ó shoin

357 . A bhile de'n ffuirionn nach gann

317 . A chara 'sa bhráthair, fáilte óm ' chroidhe romhat

361 . A chléirig sin réigh dhuit mo laoidh go beacht

379 . A chrádh do'n t-saoghal bhreugach is gangaidíghe cáil

27 . A Dhé mhóir, nach cruaidh an sgeul é

278 . A Dhiarmoid ghradhach is sámh an bheatha dhuit

285 . A doleful tale I'll relate to thee

221 . Adraim tu a thaidhbhse ár ccrú

86 . A dhuine luighios ann do leabhain

46 . A éigse na cceacht, lear méala mo cheas

91 . A fhir iomtha mhaoidheann go minic

99 . A ghiolla na meur searbh

224 . Aingeal Dé dom dhíon

252 . Air fhás anaois 'sa ccríonacht céille

283 . Air m'eirghe dhom air maidin

386 . Am aoidhaire, am oireamh, am riodaire ghealghniomhach

88 . A náit an Bharraig bhríoghmhair

297 . A n-éiric haistir, a theachtaire an tselibh riabhaich

210 . An mac abeirthear air gaoith aniar

368 . An tráth thriallam go tígh an oil

16 . An uair smaoiním air shaoithibh na hÉirionn

291 . Araoir am shuan accuan do bhíosa

210 . Ard do sgeula, a mhic na ccuach

47 . A shaoi ghlain de phríomhsgoith na sár-fhear saor

262 . A shár-fhir ghraoidhe fhíorghlain Atá an Spáin do humhal aig tairraint, a dán a

284 . cúise thagairtha

45 . Atá stáid-bhruinngeal láimh liomsa d'uaislibh Loire

299 . A uain na ngrás, fuair bás dár ttabhairt ó phéin

298 . A Uilliam a stróice corrchruit caoilshliastaich

142 . Budh mhaith liom cosg do lior ttroid re chéile

89 . Cabhair caibdion gean flaithe

162 . Cáit ar ghabhadar Gaoidhil?

103 . Caoinfead féin, má thig liom

144 . Caointear feasta clann Ui Chaoimh

214 . Ceist, cia do cheannóchadh dán?

273 . Ceud buidhe re Dia andiaigh gach anafadh

307 . Cneaddochar do ghoirtig mo cheudfadh

319 . Cread an fheargsa air lasadh le hiarmhar árr?

73 . Cread an fraochsa air spéirthibh Europa

366 . Cré na cill nár fhaighaidh an bhráthair

53 . Creucht do dháil me am athrach galair

106 . Cruacha Conocht, Ráth go raith

67 . Cuir srian rem ' chorp a Choimdhe, ó sé is each dár nanamne

65 . Cúis aoibhnis le nínsint mo sgéolsa

209 . Dáithle na ffileadh nuasal

96 . Dá mhac-deug do chinn ó Chas

232 . Dearbhadh dian do shaoi hóirneadh

88 . Dfearaibh an fhoinn uim Éirne

72 . Dia do breatha a Mhuire

146 . Do bhearam seal re saobhnas

328 . Do bhí duine saidhbhir a réim an tsaoghailsi

48 . Do bhrigh gur dhearbhaigh saoi de shagartaibh

125 . Do chualadh ar thagrais, a Thaidhg

1 , 383 . Do riarfainn sgéol dom chomharsa air aon read

353 . Do sgríbhfinn cóip ceannsa budh ghreannda is budh threightheach

157 . Do toírneadh ceannas Chlann Choinn

374 . Duine gan stór, is deireóil a charaid 'san t-saoghal

324 . Eachtra Sheumuis Grae, aig iarraidh leughain 'na sgolaire

100 . Eistigh a eigsi Bhanba, re hiomradh na healadhna

92 . Eól dom seisior clainne Coinn

80 . Eug na ttréighthe le taobh na Flaithe

165 . Eunna, dalta Chairbre chruaidh

260 . Fáilte is fithche do chuirim re díograis

394 . Fear a dtigh duine uille is e aig ól

202 . Foghmhar ma bhfileadh fuil Bhrianach

72 . Fóir, a Mhic Mhuire, mo ghuais

187 . Fuaith liomsa fuaithe Chormaic

227 . Fuaras bréid ón nGréigeach nglan 221

370 . Gabh a Chéin go caomh mo theagasg uaimse

158 . Gabhla Fodla fuil cConaill

150 . Gnáith féile aig faghail innmhe

380 . Go de an tocht, na buaidhirt-seo air Ghaodhalaibh

11 . Insighim fios is ní breige, le ár súilibh dhúine budh léir é

320 . Is bearnad suthain an buaidhreadh beart do chím

250 . Is ciach d'éisgsibh, do chléir is do thaisdiolaibh siúbhail

323 . Is dubhach do thost, a Eirinn cháidh

285 . Is fadthuirseach geur mo sgeul, faraoir

26 . Isí an bhláthbhruingeal bhláithmhilis bheusach

219 . Is mairg do chleacht, gan tart, a niomad dighe dhól

322 . Is mór an teasbadh feasta a ccríochaibh Fáil

301 . Is och am chliabh, is diachair péine!

168 . Lionáin fileadh sliocht tSuibhne

68 . Lóchrann soillse aig síol Adhaimh

197 . Mairg am dheaghaidh cheanglann cumann

208 . Mairg do gnidh cuman le mnaibh

83 . Mairg mhealias muirinn an tsaoghail

239 . Malocht don mbás mbrónach

186 . Miana Chormaic Tighe Teamhrach

95 . Mithid dhom dul re seanchas

375 . Mo chás, mo chúmhaidh, mo cheasnadh

164 . Mo cheann duit, a Ghrainn ghairbh

257 . Mo chiach, mo chreach, mo cheas, mo bhrón, mo sgíos

24 . Mo chomhairle dhuit, a mhic, a leomhan de shíol Airt

257 . Mo chraidhteacht, mo lánchreach, mo chás bhrón ghuirt

365 . Mo chreach a Dhiarmuid ui Fhlionn

60 . Mo ghearán cruaidh le huaislibh Fodladh

369 . Mo ghéur-ghoin go n-éugaim, an léirgrios rinn Fanaticks

372 . Moladh leat Iosa Críost, do sgaoil an chnead

316 . Mo líon-theist dhochair nach slighe chum sochair

234 . Mór idir na haimsireachaibh

222 . Mo theasgasg dá nglacfá, a choirp nár chleachtaig srian

177 . Muirior le mí do tiomairg am thimchioll 111

62 . Ná bí a naraid liom, a Athair ghlain éolaich

368 . Na dean comun le fear Galdá

216 . Naomhtha an obair iomradh Dé

99 . Nár churthar a chorp anuaigh

171 . Ní beó Eire déis Dhonchadh

147 . Ní gnáith liaigh gan luach saothair

327 . Ó a Athair na ngrás ngeal, tarrthaigh me

263 . Och! a dhaoine, nó an dith libh mo sgeolsa

241 . Och! is truaigh mo ghuais ón ngleobhruid

215 . Oide a ndreuchtaibh a ndreas Fáil

209 . Ós eigionn dfior an oinig

368 . Pastor, orator, eques

87 . Reacfad feasta dán re Dia

181 . Ris féin is measta Mac Carrtha

290 . Searbh an dáil a bhás a ccrích Éibhir

316 . Seirbhíseach seirce aoigair, srónach seasg

172 . Searc na suaidh an chraoibhing chúbhra

229 . Sgeul caoighuil a ccríochaibh Fáil 229

355 . Sgonaire ó fhlaithios ar Laoiseach

300 . Sorad le sonas na suaidh, air ndul uainn do Thadhg chum báis

231 . Tá Aoibh Flann Luaidh gan suaircios lúthghára

143 . Tábhram tús cuarda d'Ó Chaoimh

178 . Tallach flaithis finne Caoimh

364 . Tháinag chum na táoide diobarthach ó Eirionn

73 . Tosach sidhe sanas Gabriel

359 . Trém' aisling araoir, is me go huaigneach

110 . Triallam timchioll na Fodla

188 . Truaigh, a Thaidhg, mar caointear leat

318 . Truaigh don ccléireach do chuir Carrtha

189 . Tugam aghaidh air Mhaolmhórdha

245 . Tuirinn támh a chSheaghain Mhic Gearailt

144 . Túis cuarda do mhnáibh Mumhan

152 . Uch! a Dhé na mbréath cceart

365 . What pity hell's gates are not kept by O Flinn

368 . When to the ale-house I repair

51 . Whereas d'áitig araoir dom láthair, saorfear sáimhghlic sítheoilte

368 . With Englishman no social compact make


  1. Robin Flower, Catalogue of Irish Manuscripts in the British Museum 2 (London 1926) 178-9. Flower quotes from this manuscript in his general notes to Additional MS 31874, a collection of 18th century Munster poetry. 

  2. bid. 179. 

  3. James Hardiman, Irish Minstrelsy, or Bardic Remains of Ireland, 2 Vols. (London 1831). Notes on Hardiman's collecting activities are scattered throughout the British Museum catalogues and in various manuscripts in the Royal Irish Academy. 

  4. See RIA MS 23 E 1, pp. 315-342 for various correspondence relating to Walsh and Hardiman. I am very grateful to the Royal Irish Academy for photocopies of the ms and of 23 D 42 (see below) and for permission to transcribe them. 

  5. RIA MS 23 E 1, p. 319. 

  6. 10 RIA MS 23 D 42, pp. 113-114. The passage begins: 'Table of Contents of Poems contained in the Rev. Simon Walsh's Black Book. 86. 1824. It ends: 'Reestreated this 1st day of October 1833.' 

  7. This index lists only poets cited by Ó hÍceadha or Breathnach as authors of particular pieces.